Blog
Digitaal geheugenverlies
Afgelopen zondag stond het tv programma Tegenlicht in het teken van Digitaal geheugenverlies. Belangrijke vraag was hoe wij onze digitale bestanden, zowel woord als beeld, kunnen behouden voor de toekomst. Voor wie het gemist heeft:
http://tegenlicht.vpro.nl/afleveringen/2014-2015/digitaal-geheugenverlies.html
Ik had bij het kijken van die documentaire dubbele gevoelens. Ik geniet van het enthousiasme van Brewster Kahle, de man achter Internet Archive, zijn pragmatisme en zijn “kerk”. De eerste aanleiding van de documentaire was echter de teloorgang van de KIT-bibliotheek. Over hoe erg het verdwijnen van die collectie is kun je van mening verschillen, maar het beeld van cultuurvernieting dat in de documentaire werd opgeroepen vond ik wel erg eenzijdig.
Het beeld vond ik authentiek overkomen, niet eenzijdig. Het boek van Hans van Hartevelt spreekt boekdelen, een schrijnend portret van de vernietiging van cultureel erfgoed in Nederland. De vraag is denk ik niet hoe we digitale bestanden kunnen behouden voor de toekomst, maar of er niet iets fundamentelers aan de hand is – is digitale informatievoorziening van nature wel geschikt voor toekomstbestendigheid? Zoals Bas Savenije en Menno Ras duidelijk aangaven bij de bijeenkomst van Tegenlicht van afgelopen dinsdag, waar o.a. ook Hartevelt en Brechtje van der Haak, maakster van de documentaire aanwezig waren, selecteren is en blijft van belang. Je kan niet alles bewaren en de horizon waarop je kan kijken voor bewaartechnieken is hooguit 10 jaar. En digitale opslag is niet per se goedkoper dan andere manieren.
Is de onderliggende vraag dan wat precies cultureel erfgoed is? Is dat de collectie als geheel, zijn het de titels uit die collectie? Als x procent van de titels ook elders fysiek beschikbaar is en blijft, is het dan erg dat het KIT haar exemplaren versnippert? Of is het alleen erg van die unieke werken die alleen bij het KIT aanwezig waren. Hoeveel uniek materiaal is daadwerkelijk verloren gegaan (of in dit geval naar Egypte verscheept)? Ik weet het niet en ben van de documentaire ook niet veel wijzer geworden.
Dan misschien toch maar dat boek lezen.
Het unieke zat ‘m in het geheel, en in de metadata, en het feit dat het in Amsterdam op 1 plek beschikbaar was. Inderdaad – de vraag is, wat is erfgoed. Misschien is men in NL wat beter met bewaren van schilderijen dan boeken. Uit het boek van Hartevelt blijkt de bibliotheek geen tijd meer werd gegund om naar alternatieven te kijken. Leerzaam voor toekomstige gevallen.