Van abonnementen naar APC’s [update]

Via de nieuwsbrief OA van de VSNU werd ik geattendeerd op een interessant artikel over de kosten van Open Access afgezet tegen het abonnementenmodel: Disrupting the subscription journals’ business model for the necessary large-scale transformation to open access.

Op basis van verschillende data komen de auteurs tot verschillende inzichten, onder andere:

Insight 1
Under the current subscription system, a figure between EUR 3,800 and 5,000 is already being
paid per research article through library subscription spending.

Insight 2
There is currently already enough money in the system. A large-scale transformation from
subscription to open access publishing is possible without added expense.

Onder het tweede inzicht liggen gegevens van een aantal partijen die de hoogte van daadwerkelijk betaalde APC’s (Article Processing Charges) inventariseren waaruit een bedrag komt dat ver onder 2.000 euro ligt (uitgezonderd hybrid OA journals).

Interessant zijn de gegevens die bij het artikel geleverd worden: Number of Scholarly Articles per Country. Voor een aantal landen berekenen de auteurs hoe de kosten voor APC’s (2.000 euro per artikel) zich zouden verhouden tot de kosten die in die landen nu worden betaald voor toegang via abonnementen. Voor Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk vallen die berekeningen (ruim) in het voordeel van de APC’s uit.

Op basis van gegevens uit Web of Science zouden in 2013 24.043 artikelen gepubliceerd zijn met een corresponding author uit Nederland. Bij een gemiddelde prijs van APC’s van 2.000 euro zou dit neerkomen op 48 miljoen euro aan APC’s in Nederland. De hamvraag is dus, hoeveel betalen Nederlandse instellingen nu gezamenlijk aan tijdschriften?

Met de gezamenlijke UKB-bibliotheken gaan we dit bedrag niet halen. Maar ik heb geen idee hoeveel er door andere partijen (Hogescholen, onderzoeksinstellingen, bedrijven) aan abonnementen wordt betaald. Vermoedelijk komen we samen wel boven die 48 miljoen uit, maar volgens mij is de besparing door APC’s veel minder hoog dan in diezelfde berekeningen voor Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk.

De voorbeelden beperken zich nu tot west-europese landen. Eén van de gevolgen van het APC-model zou kunnen zijn dat onderzoekers van minder gefortuneerde instellingen/landen niet meer zouden kunnen publiceren. Om een paar landen te noemen: Kroatië zou ruim 5 miljoen euro aan APC’s moeten betalen, Griekenland ruim 15 miljoen euro, Chili ruim 8 miljoen. Hoeveel zijn de bibliotheken in die landen nu kwijt aan abonnementen en valt voor hen de vergelijking ook in het voordeel van de Gold OA uit?

Het artikel laat zien dat er voldoende geld in het systeem zit om een overstap naar Gold OA te maken en het biedt een aanzet om dit door te rekenen naar landelijk en lokaal niveau.

Op 11 juni was Ralf Schimmer, één van de auteurs, te gast bij de UKB. Een aantal aanvullingen vanuit zijn presentatie en de discussie die daarop volgde:

• Schimmer presenteerde het abonnementenbudget en APC-budget als corresponderende vaten. Hij verwacht niet het abonnementenbudget volledig zal verdwijnen. Er kunnen tijdschriften/vakgebieden zijn waarbij alle partijen het eens zijn dat het abonnementenbudget wel prima werkt. Dit geldt niet voor de STM en de grote uitgevers, en daarmee voor 80 tot 90% van het geld.
• Ik vroeg naar het grote verschil tussen de gemiddelde APC-prijs waarmee hij in het onderzoek rekent en de gemiddelde opbrengst van een artikel in het abonnementenmodel. Kunnen we niet verwachten dat uitgevers in een OA model de APC prijzen zullen verhogen zodat hun inkomsten gelijk blijven? Schimmer deelt die angst niet omdat het volgens hem niet gaat om de hoge APC’s, maar om de differentiatie in APC’s. Zelfs binnen het pakket van één uitgever bestaan tijdschriften met hoge en met lage (minder hoge?) APC’s naast elkaar en de wetenschapper kan daarin een keuze maken. Het is daarbij wel essentieel dat de wetenschapper inzicht heeft in die prijzen, ook al willen we hem met de verdere afhandeling zo min mogelijk belasten. Vanuit OA-fondsen kunnen bijvoorbeeld alleen APC’s tot een bepaald niveau of APC’s voor een beperkt aantal diensten vergoed worden. Wie meer wil zal daar zelf aanvullende financiering voor moeten vinden.
• Kijk op https://github.com/OpenAPC/ voor een dataset over de hoogte van APC’s. Een belangrijke kanttekening bij het berekenen van gemiddelde APC’s is dat de artikelen zonder APC’s (of liever: APC = 0 euro) ook in deze berekening betrokken zouden moeten worden. Die gegevens ontbreken in de dataset?