Blog
onderwijsbibliotheek
In de laatste Informatie Professional 04/2011, p.18-22, staat een artikel van John Mackenzie Owen over “De Nederlandse Bibliotheek voor het Onderwijs” : men daarin veel herkenbaars waar wij in Utrecht mee bezig zijn, met name rond “Zoeken & Vinden”.
Misschien een idee om John eens uit te nodigen voor een infobijeenkomst om daar eens over te discussieren? Of zonder John eenzelfde discussie met elkaar te voeren?
Heb al een reactie naar IP gestuurd, komt hoogstwaarschijnlijk in volgend nummer, maar ik ben inderdaad ook benieuwd wat anderen hier van vinden. Mijn reactie:
Mackenzie Owen heeft een belangrijk stuk geschreven en ik deel de grote lijn van zijn analyse. Natuurlijk is het generaliserend, zowel wat betreft de toestand van bibliotheken als wat betreft de vermeende voorkeuren en werkwijzen van ‘gebruikers’. Veel van de gewenste veranderingen zijn al gaande, zoals landelijke licenties en een verschuiving van collectioneren naar slim presenteren, koppelen en verrijken. Maar toegegeven: deze gaan niet hard genoeg en ontberen een samenhangende visie.
MacKenzie Owens beeld van de student die met een klein beetje hulp in het ontwikkelen van kennisnetwerken z’n weg wel vindt is wel overdreven. Wie zich in de ‘moderne media’ begeeft weet dat de informatiedynamiek daar net zo vaak leidt tot het rondzingen van steeds maar dezelfde inzichten en (makkelijke) verwijzingen als tot het delen nieuwe en originele inzichten en bronnen. En overigens bloggen en twitteren studenten minder dan informatiespecialisten. Diezelfde studenten worden geconfronteerd met een informatielandschap dat nog nooit zo complex is geweest. Iemand die daar op basis van grondige kennis van wat die student of onderzoeker doet en nodig heeft kan adviseren bij het schiften en prioriteren van bronnen en zoeksystemen blijft nodig. Want technologie kan zoeksystemen wel beter maken, de markt maakt deze tegelijkertijd ook weer onoverzichtelijker en soms onbetrouwbaarder.
Maar Mackenzie Owens belangrijkste punt, dat de bibliotheek deels verdwijnt, deels museum wordt en deels centraal kan roept ook vragen op: waarom zou je niet de complete universiteiten waar de bibliotheken deel van uitmaken samenvoegen in een Universiteit van Nederland, in schaal vergelijkbaar met de University of California? Als je dat niet wil blijft de vraag welke bibliotheekfuncties je lokaal houdt. Ik hoop trouwens wel dat Mackenzie Owen in die nationale bibliotheek het monster van bureaucratie, onbereikbaarheid en duurbetaalde managementlagen buiten de deur kan houden.
Toch is de sterfhuis-plus constructie van Mackenzie Owen een oplossing van gisteren voor de problemen van vandaag. Ik lees niet waar de wetenschap heengaat en wat de studentennoden van morgen zijn. Wat is er straks nodig als het wetenschappelijk artikel een achterhaalde communicatievorm is, dure uitgeversintermediatie is uitgebannen, maar het internet wel Facebook heet?
De kans is groot dat er dan in universiteiten behoefte is aan een safe haven: een veilige plaats voor je privacy, documenten, data en zelfs voor je concentratie. Een afdeling die zorgt voor ideale werkomgevingen zonder de ruis der commercie en pseudowetenschap. Daarnaast een afdeling die zorgt voor lokale deelname in internationale systemen voor publicatie, opslag, certificering en beoordeling van producten van en voor studenten en onderzoekers, met zoeksystemen waarvan de algoritmes voor relevantie ordening niet wemelen van de dollartekens. En tenslotte een afdeling die adviseert bij en opleidt in de rondgang van wetenschappelijke informatie. Het zal heel anders zijn dan nu, maar die drie afdelingen: ach, noem het de bibliotheek.
Mooi toekomstvisioen, Jeroen! Maar dan zou de bibliotheek niet eens zo heel anders eruit zien dan nu.
Nou, dat is nog maar de vraag. Het zou bijvoorbeeld heel goed kunnen zonder gedrukte boeken. Met nadruk: * zou kunnen* !