E-readers en tablets leiden tot discontinu lezen

Uit een Duits onderzoek blijkt dat e-readers en tablets leiden tot fragmentarisch lezen. De e-tablets lijken daarbij vooral geschikt voor veellezers, tablets voor een bredere lezersgroep.

In het tijdschrift Media Perspektiven van december 2011 worden de resultaten gepubliceerd van een onderzoek door Axel Kuhn en Christoph Bläsi van de Johannes Gutenberg Universität Mainz onder Duitse gebruikers van mobiele leesapparaten.

Deze apparaten worden nu voornamelijk gebruikt door ‘early adopters’ (in een eerder onderzoek gaf de helft van de daar geënquêteerden aan zich niet voor te kunnen stellen een e-book te lezen). Doordat de huidige gebruikers van deze apparaten meer dan gemiddeld geïnteresseerd zijn in nieuwe technologieën is het lastig de resultaten van het onderzoek algemeen geldend te verklaren.

Mobiele leesapparaten hebben de lezer van digitale teksten bevrijd van de bureaucomputer en laptop. Zij kunnen nu vrijwel overal lezen en gemakkelijk een groot aantal teksten meenemen. Uit het onderzoek blijkt dat digitale teksten vooral buiten de reguliere werktijden gelezen worden (ten tijde van het onderzoek werden digitale leesapparaten nog weinig door studenten gebruikt).
E-readers worden, net als gedrukte teksten, voornamelijk gebruikt voor het (recreatief) lezen van teksten, terwijl tablets ook veel gebruikt worden om tussendoor iets op internet op te zoeken, om te mailen of om sociale media te gebruiken.

Enkele jaren geleden is in een onderzoek door de Stiftung Lesen al geconstateerd dat er in toenemende mate gefragmenteerd gelezen wordt. Men leest niet meer uren achtereen, maar gedurende kortere tijd. Ook worden teksten niet meer van a tot z gelezen, men leest cursorisch en probeert de hoofdlijnen van de tekst te volgen. Uit het huidige onderzoek blijkt dat deze tendens door de mogelijkheden van mobiele leesapparaten verder versterkt wordt.

Opvallend is dat de onderzochte gebruikers van e-readers over het algemeen meer lezen dan tabletgebruikers: 53 geënquêteerde e-readergebruikers lezen meer dan 24 boeken per jaar, tegen 22 tabletgebruikers. Het valt de onderzoekers van de Johannes Gutenberg Universität misschien niet kwalijk te nemen dat zij “boek” hier als criterium gebruiken; waarschijnlijk lezen tabletgebruikers ook veel, maar dan ook andere soorten teksten.

De onderzoekers onderscheiden drie verschillende typen gebruikers van mobiele leesapparaten: de multimediale lezer, de selectieve lezer en de praktijkgerichte boekenlezer.
De eerste groep (ruim 30% van de geënquêteerden) leest voornamelijk digitaal, in de vrije tijd, het liefst korte teksten, en geeft de voorkeur aan tablets.
De selectieve lezer (bijna 60%) leest zowel digitaal als op papier, onder werktijd en in de vrije tijd en geeft ook de voorkeur aan tablets.
De praktijkgerichte lezer (ca. 10%) gebruikt mobiele leesapparaten als aanvulling op en als vervanging van het lezen van gedrukte teksten, gebruikt ze vooral onder werktijd en geeft de voorkeur aan e-readers.

Alle gebruikers vinden het aanbod aan digitale teksten nog te beperkt, de prijs nog te hoog en het gebrek aan standaardisatie van de formaten hinderlijk.

Onbekendheid met de praktische mogelijkheden van mobiele leesapparaten weerhoudt op dit moment niet-gebruikers nog om al dan niet tot aanschaf van een e-reader of tablet over te gaan.

Bron: Media Perspektiven