Congresverslag LIBER 2013, München

Vorige week waren Simone Kortekaas, Anja Smit en ik (Johan Tilstra) bij het 42e LIBER-congres, dat dit keer in München plaatsvond. Voor mij was het, als relatieve nieuweling in dit vak, een goede kennismaking met andere onderzoeksbibliotheken. Het congres gaf mij een goede indruk van waar andere bibliotheken de nadruk op leggen en waar zij dus hun schaarse tijd en middelen in steken.

Zoals gebruikelijk staan alle abstracts en papers online (klik hier voor een pagina over de ‘invited speakers’ en hier voor de nodige papers, of klik door op een van die pagina’s voor verdere info over het congres), maar ik wou toch ook een paar zaken noemen die mij zijn opgevallen.

Data management

Allereerst vond ik het opvallend dat er een flink aantal landen is waar de vraag of bibliotheken een rol moeten spelen rondom ‘data management’ en wat die rol dan precies zou moeten zijn, eigenlijk al een gepasseerd station is. Natuurlijk zijn er nog de nodige vragen wat de precieze invulling zou moeten zijn (zie bijvoorbeeld de paper van Jesper Thesterup en Filip Kruse), maar dát dit een terrein is waar bibliotheken werk hebben liggen, lijkt vanzelfsprekend. Landen waar ze daadwerkelijk verder lijken te zijn dan wij hier in Nederland, zijn bijvoorbeeld Engeland (zie bijvoorbeeld deze nogal woeste powerpoint van Liz Lyon) en Australië. Zou dat komen doordat daar vanuit de overheid eisen worden gesteld aan hoe onderzoeksinstituten omgaan met hun (vanuit publiek geld betaalde) onderzoeksdata? En, praktischer: in hoeverre kunnen we delen in hun ervaringen?

Linked Open Data

Verder vond ik het contrast tussen de eerste en tweede ‘invited speaker’ opvallend: waar Peter Strohsneider een nostalgisch verhaal had over de waarde die gehecht moet worden aan het begrip ‘bibliotheekcollectie’ en de serendipiditeit die zulke collecties mogelijk maken (met een uithaal naar Google, die enkel herhaling van informatie zou faciliteren), kwam Jan Velterop met een voor mij veel inspirerender en toekomstgerichter verhaal: hij rekende snel voor hoezeer het onmogelijk is om ‘expert’ te zijn op een bepaald vakgebied, puur en alleen vanwege het grote aantal artikelen dat per maand/week/dag verschijnt, en schetste een toekomstbeeld waarbij Linked Open Data-tools onderzoekers in staat stellen geautomatiseerd in te zoomen op die paar artikelen die écht secuur doorgenomen zouden moeten worden. Ik zie daarin wel een faciliterende rol voor bibliotheken: in het ontwikkelen, aanbieden en ondersteunen van zulke tools.

(Niet op het congres maar wel relevant hierbij: dit interessante trendrapport van McKinsey noemt ‘automation of knowledge work’ – waar de ideeën van Velterop onder vallen – als één van de disruptieve technologieën van de nabije toekomst. Hier liggen mogelijkheden voor ons!)

Nadruk op usability

Tot slot, wat praktischer van insteek waren de presentaties uit Finland over www.finna.fi, het eindresultaat van een breed project voor een nationale  bibliotheekinfrastructuur. Als projectleider was ik vooral getriggerd door de nadruk op de ‘usability’, oftewel de gebruiksvriendelijkheid, van de ontwikkelde interfaces: zie bijvoorbeeld deze leuke presentatie of let op de ‘customer driven development’ in deze presentatie. Overigens (weer een terzijde), de ‘lessons learned’ uit die presentatie kwamen heel aardig overeen met wat er in dit gratis magazine staat. Het doornemen waard!

Al met al een congres dat de moeite waard was!

PS: Nog een uitsmijter: ‘open data’ en ‘open research’ waren natuurlijk ook hot items. Via via kreeg ik de tip dat als je één stuk over open data zou willen lezen, het dit stuk (van de Britse Royal Society) zou moeten zijn: Research as an open enterprise. Verplichte kost voor ons, nietwaar?