Verslag ELAG 2014

De European Libraries Automation Group houdt al 38 jaar lang elk jaar een congres. Dit jaar was het in Bath.

De dag voordat het congres begon waren er “bootcamps”. Ik ben naar de OCLC hackathon gegaan, waar we kennis konden maken met alle webservices die OCLC biedt. Helaas kun je op één dag niet al die services uitproberen, dus heb ik een interessante gekozen en ben ik aan de slag gegaan met de Worldcat Search API. Hiermee kun je op van alles en nog wat zoeken in Worldcat en de resultaten tonen in je eigen website of app. Je zou bijvoorbeeld iets kunnen maken waarbij je op basis van een willekeurig boek links aanbiedt als “meer over dit onderwerp”, “meer uit dit jaar” of wat je verder maar kunt verzinnen. Leerzaam en altijd leuk, een dagje ongestoord programmeren.

Woensdagochtend begon het congres met een keynote van Stella Wisdom van de British Library. Dit was vooral een showcase van alle mooie dingen die zij doen met hun bijzondere collecties. Een spectaculair voorbeeld is Londen voor de grote brand, de winnaar van een wedstrijd “doe iets moois met onze spullen”. Ze doen ook veel aan het bijscholen van hun eigen medewerkers, met cursussen over bijvoorbeeld digitalisering en “wat is een API”.

Daarna waren er natuurlijk presentaties: over linked open data, digitalisering en het mappen van data van het ene format naar het andere. Ook waren er een paar presentaties van bibliotheken die een eigen catalogiseersysteem gemaakt hebben, waarbij ze gebruik kunnen maken van linked open data. In plaats van een authority record in hun eigen catalogus, linken ze dan naar iets als VIAF voor auteursnamen. Dat heeft voordelen, maar ik zie ons nog niet Aleph vervangen door iets zelfgebouwds.

Voor het mappen van data heeft elke bibliotheek zijn eigen oplossing. In Leuven gebruiken ze tekstbestanden met regels als “copy MARC 245a to dc:title”. Op basis van dat bestand kan hun software dan een bestand met MARC records omvormen tot een bestand met Dublin Core. Zo’n tekstbestand is een stuk leesbaarder dan de gebruikelijke XSLT (dat wij bijvoorbeeld in DSpace gebruiken) en kan ook door niet-ontwikkelaars gemaakt worden. In Dresden proberen ze het nog gebruiksvriendelijker te maken, met een web applicatie waar je kan aangeven “dit veld in de linker kolom moet naar dat veld in de rechter kolom”. De software is nog in de alpha versie, maar er is al een screenshot te zien.

Die mooie software uit Dresden maakt gebruik van Linked Open Data. Dat is al enkele jaren een veel voorkomend onderwerp op ELAG conferenties, zowel in presentaties als in workshops. Zo langzamerhand weten veel bibliotheken wel hoe Linked Open Data werkt, maar hebben ze nog niet echt een idee waarvoor ze het willen gebruiken. Zoiets als hierboven genoemd is, VIAF gebruiken voor auteursnamen, is vrij voor de hand liggend; maar er moet toch meer te bedenken zijn. Maar ook de andere kant op, bij het aanbieden van linked data, kan er meer dan de meeste bibliotheken nu doen. Zo is de European Library nu bezig om beschrijvingen op collectieniveau als linked data open te stellen. Zie bijvoorbeeld het Cendari project Misschien iets voor de collecties die wij nu beschrijven in het Digitaal Repertorium?

Naast alle presentaties over dingen zichtbaar maken en linken, waren er ook presentaties over het werk dat op de achtergrond gebeurt. In Stockholm hebben ze tegenwoordig geen papieren briefjes meer voor collectiebeheer, maar slimme software. Als medewerkers boeken uit het depot gaan halen, laden ze een lijst met aanvragen op hun smartphone. Als het boek gevonden is, kunnen ze met de smartphone de RFID chip lezen (of de barcode als het boek nog geen chip heeft), waardoor de software gelijk weet “het boek is op weg naar de afhaalkast”.

Ook over digitalisering werd het een en ander verteld. In Leuven zijn ze bezig met het verbeteren van de OCR. Vooral in het begin is daar veel menskracht voor nodig, om het OCR programma te trainen. Voor de fijnproever: ze gebruiken de Abbyy FineReader SDK 11. Vanuit Denemarken was er een verhaal over alles wat er mis kan gaan als je je scanwerk door externe bedrijven laat doen; vooral als je de resultaten wilt gebruiken voor meer dan alleen een website valt het niet mee om een bedrijf goede kwaliteit te laten leveren.

Zelf heb ik iets verteld over onze eigen webservices en vooral over Lean Startup.

Naast alle presentaties waren er ook workshops. Ik heb gekozen voor de workshop “Preparing for the Future” oftewel “hoe voorspel ik de toekomst en wat doe ik er dan mee?”. Zo’n workshop zouden we ook heel goed hier in de bibliotheek kunnen houden, dus ik beschrijf hem wat uitgebreider. Je begint in groepjes van 4-5 mensen met het bedenken van de belangrijkste ontwikkelingen voor je bibliotheek: vijf op de korte termijn, vijf voor de middellange en vijf voor de lange termijn. De ideeën worden op een lange lijst gezet en de hele groep stemt voor de top 5 per termijn. Nu komt het moeilijke stuk: kies één van de voorspellingen uit de top 5 en maak daar een business case voor. Wie moet je overtuigen dat deze ontwikkeling van belang is? Hoe ga je ze overtuigen? Wat zijn de risico’s en hoe ga je daar mee om? En wat gaat er mis als je niet mee gaat in deze ontwikkeling? Ook dat doe je weer in subgroepjes, want tot slot ga je jouw business case presenteren aan de rest. Als je een beetje spannender wil maken kun je er een wedstrijd van maken: welke business case krijgt de meeste stemmen? Het mooiste zou zijn als de winnaars vervolgens hun idee echt aan het management (of geldschieters) zouden presenteren. Overigens: in onze presentatie hadden we als risico opgenomen “de EU splijt uiteen”; want soms heeft de buitenwereld effect op de bibliotheek.

Lees ook de verslagen van Lukas Koster en Rurik Greenall;  Patrick Hochstenbach heeft een mooi grafisch verslag op Twitter gezet.

Op de congrespagina kun je nu alvast de PowerPoints van de presentaties vinden. De video opnames komen binnenkort, als je het allemaal zelf eens wil zien. En misschien wil je zelf ook wel eens naar een ELAG congres. Volgend jaar is het in Stockholm.