Innovatie (of een gebrek aan…) op het KNVI jaarcongres 2015

Op 12 november woonde ik het KNVI-jaarcongres bij. Ik moet eerlijk zeggen dat ik dit evenement (voorheen NVB-jaarcongres) al jaren niet meer bezocht heb omdat er in mijn ogen meestal niet de meest innovatieve onderwerpen op de agenda staan, en daar ben ik als projectleider I&O wel naar op zoek. Mijn aanname werd helaas bevestigd door de keynote, dit jaar van Erwin Witteveen. Een vlotte schrijver en enthousiasmerende spreker, daar lag het niet aan (je kunt zijn boek Easycratie gratis downloaden). Maar zijn blik op het vakgebied (dat zich overigens vooral beperkte tot openbare bibliotheken) verbaasde me. In Bibliotheekblad verscheen een column die het mooi verwoordde: Alles verandert, behalve de keynote.

De jonge honden

Gelukkig waren er ook andere geluiden, waaronder twee onderdelen die ik even uit wil lichten. Ten eerste de Young Talent Track. Hier pitchten jonge talenten (waarbij “jong” een breed begrip is, maar ze waren in ieder geval onder de 35) hun projecten. Bij de finalisten waren twee projecten die mij aanspraken: BOLAS en Biebview.

BOLAS is een “innovatieve onderzoekstool voor het onderwijs”. Wat mij opviel was dat de verschillende ingrediënten (zoals metasearch, referentiemanagement) verre van nieuw of spannend waren, maar de combinatie en vooral de gebruikersvriendelijke presentatie er van wél. In feite is BOLAS een onderzoekstool zoals scholieren die idealiter voor zich zien. Zo’n exercitie zouden we voor Personal Library ook eens moeten laten doen door studenten… In de zaal werd veel gebromd over “informatievaardigheden”, maar het mooie van BOLAS is dat feedback op het zoekgedrag geïntegreerd wordt in het gebruik van de tool.

Biebview is een app (concept) die slechtzienden de weg wijst in de bibliotheek door middel van iBeacons (https://en.wikipedia.org/wiki/IBeacon). Met je mobiele telefoon op een simpele wijze (met pijlen in diverse kleurstellingen) naar het boek van je keuze geleid worden, het klinkt zo voor de hand liggend dat je je bijna niet voor kunt stellen dat het niet al lang bestaat. (En er bestaan natuurlijk soortgelijke tools, maar de link met de perfecte doelgroep (slechtzienden) is volgens mij nog niet gelegd.)

And the award goes to…

Het tweede onderdeel dat echt de moeite waard was, was de IVI-award (Innovatie voor Informatie). De track begon met een presentatie van de winnaar van vorig jaar, het BHIC met Het geheugen van Brabant (https://www.bhic.nl/het-geheugen-van-brabant). Directeur René Bastiaanse gaf een bijzonder geanimeerde presentatie, waarin hij in feite een lesje toegepaste klantinteractie voor archiefinstellingen gaf. Samengevat in oneliners:

• Niemand klikt op een knop die “beeldbank” heet (wel op “foto’s”)
• Niemand reageert op het verhaal van een archivaris, juist omdat het zo mooie en volledig is
• Als je vrijwilligers voor je wilt laten werken moet je ook bereikbaar zijn als zij voor je aan de slag gaan (om tien uur ’s avonds)
• Op je homepage zet je direct content (conform het model van de pornowebsite), niemand is geïnteresseerd in je organisatiemodel
• Gun je medewerkers korte projecten en sta ze toe te falen
• Laat perfectionisme los, kies bij digitaliseringsprojecten voor hapklare brokken en een zeer beperkte set metadata
• Werk nooit met meer dan drie partners samen

Het tweede deel van de track bestond uit de uitreiking van de award van dit jaar, waarvoor ik in de jury mocht zitten. Er was een longlist van tien genomineerden, waaronder twee projecten van collega-universiteitsbibliotheken: de Library Tour app van de TU Delft (gebaseerd op dezelfde techniek als het hierboven genoemde Biebview), en Quality Open Access Market dat in Nijmegen gehuisvest is. De winnaar van dit jaar was het platform ModeMuze http://modemuze.nl/. De rode draad, net als bij de pitches van de jonge talenten, is dat ook ModeMuze op het eerste gezicht bestaat uit bekende elementen. Toch is dit project opmerkelijk: het brengt kwetsbare collectiestukken van zeven instellingen samen (dat is bijna onmogelijk, als we René Bastiaanse mogen geloven), heeft een goede en gebruiksvriendelijke zoekfunctie, biedt een podium voor zowel experts (zoals conservatoren) als geïnteresseerden (zoals modestudenten) en heeft een indrukwekkende (en nog steeds groeiende) community achter zich. Innovatie is toch vaak een ei van Columbus: ogenschijnlijk eenvoudig, maar je moet er wel op komen (en het vervolgens ook dóén). Het vereist veel creativiteit en een goede timing. Aan de slag maar weer!