Leren met mobiele devices: The New Classroom

De Universiteitsbibliotheek Utrecht experimenteert met tablet-computers als de iPad om te kijken hoe deze de werkwijze en behoeften van onze klanten mogelijk gaat veranderen. Daarin leren we veel over wat met dit soort apparaten allemaal zou kunnen. Vooralsnog blijkt echter dat het hoger onderwijs nog niet de didactische veranderingen inziet die deze nieuwe technologie mogelijk maakt. Een iPad wordt nog vooral gezien als een apparaat waar we ‘boeken op moeten zetten’.

Twee weken geleden (20110912) alweer was ik op het seminar Leren met mobiele devices: The New Classroom, georganiseerd door Apple Nederland, dat graag wil dat meer mensen in het onderwijs zich de mogelijkheden van de technologie realiseren. Wijselijk had Apple afgezien van enige reclame of promotie van een bepaald type tablet.  De meeste mensen in de zaal, believers zowel als meer rationeel denkenden, leken al overtuigd van de impact van deze apparaten. Toch was het een nuttige en zeer inspirerende bijeenkomst.

Bill Ranking (Twitter:@rankingw), van de Abilene Christian University in de VS probeerde ons te overtuigen om in het onderwijs nu toch eindelijk eens te stoppen met lineaire informatieopbouw en eenrichtingsverkeer van gestandaariseerde informatieproducten en studenten kennis te laten opbouwen op een  motiverende manier, zoals dat min of meer vanzelf en heel snel gaat bij (grote) kinderen die spelen of gamen. Ranking vertelde vrij uitgebreid over achterhaalde, passief makende ruimtelijke indeling van klaslokalen maar ook over de bekende Hole in the Wall projecten van Sugata Mitra die aantoonde hoe kinderen (aanvankelijk in  India, nu in vele landen) zichzelf scholen zonder formeel onderwijs door ze simpel een publiek opgesteld internetscherm in een muur aan te bieden. Kinderen leerden zo zelfs andere talen en hadden interesse voor wetenschappelijke inzichten. In zijn visie zorgt, als de motivatie en creativiteit van kinderen niet jarenlang door regulier onderwijs wordt afgebroken, toegang tot informatie voor participatie, die vervolgens leidt tot betrokkenheid en die op zijn beurt weer tot kwaliteit. Wie Wikipedia ziet groeien en wie  ziet hoe kinderen zonder enig onderwijs goed Engels kunnen leren door te gamen en op fora actief te zijn weet dat dit geen louter hypothetische ideaalwereld is.

Martijn Luijks van Thieme vertelde over hun visie op tablets in het middelbaar onderwijs en over hun app SCHOOLTAS. Eerst liet hij zien dat het overplaatsen van de huidige methodes naar de iPad kan, en ook reeds grotendeels gerealiseerd is. Gelukkig tekende hij zelf direct aan dat dit natuurlijk ruim onvoldoende is en nauwelijks wezenlijke verbetering van het onderwijs met zich brengt. De behoudende instelling van veel leraren was echter een reden om eerst gewoon hetzelfde aan te bieden, maar dan op een tablet. Men gaat echter nu verder door het ‘stapelen van educatieve lagen op de boeken’ en methodes interactiever te maken, bijvoorbeeld met commentaar en notities die leerlingen bij het materiaal kunnen maken en die eventueel ook voor de hele klas zichtbaar zijn. En in de toekomst wil Thieme ook aan de slag met augmented reality and gamification van het onderwijs. Zo zoekt men ook bij Thieme naar wegen om van het rigide klassikale model af te komen. Op de vraag of de didactische opzet voor leren met de iPad niet door uitgevers gezamenlijk ontwikeld kan worden zei Luijks dat dit veel vertraging zou opleveren door eindeloos overleg. Nadeel is straks wel dat een school weer vastzit aan uitgevers en minder makkelijk inhoudelijk kan kiezen om bij elk vak het beste materiaal te gebruiken, omdat men vastzit aan het systeem (de app) van een uitgever.

Ook Kees Versteeg (Twitter:@hrckees), rector van het Hondsrug College in Emmen ziet dankzij de tablet mogelijkheden voor het verlaten van de status quo waarin  ‘de methode bepaalt, de docent kiest en de leerling geen keus heeft’ . In Emmen kiest men nu radicaal voor de iPad. Computerlokalen worden afgebroken, dure digitale borden en rekenmachines zijn niet meer nodig en de individuele leerling komt de komende jaren steeds meer centraal te staan, met individuele leerwegen en tempo. Er komen profielen van leerlingen met kennis, vaardigheden én voorkeuren en hobbies en aan de andere kant goede metadata voor vakkeen, cursussen en opdrachten.  Een extern aangekocht systeem (Luminis) kan daarmee leerwegen (arragementen)  suggereren en docenten bijstaan in de begeleiding van leerlingen. Ook voor hoogbegaafden kan deze aanpak veel opleveren. En interessant: de iPads worden zelfs  gebruikt in de gymnastieklessen (voor planning en bewegingsanalyse). Nadelen van het systeem van grootschalig werken met iPads zijn de financiering, verzekering en het moeten doorvoeren van allerlei organisatoriche veranderingen. Het lijkt dat deze middelbare school op dit punt radicalere stappen neemt dan de Nederlandse universiteiten.

Eric Slaats (@Ericsls) van Fontys tenslotte demonstreerde de veel dynamischer en interactiever vorm van presenteren en lesgeven die mogelijk is met iPads. Je moet niet blij zijn als je je Powerpoint op je iPad kan afspelen en met een beamer vertonen, maar het apparaat gebruiken om werkelijk te communiceren met je gehoor. Zo hebben zij zelf een app gebouwd (iPresent, binnenkort in de AppStore van iTunes en Android) waarmee je bijvoorbeeld bij een presentatie contact kunt houden met je publiek. Het publiek kan reageren en links doorgeven, en als veel mensen in de zaal via die app aangeven dat men een onderdeel/dia nu wel gezien heeft, ziet de presentator dat op zijn iPad en kan hij snel door naar een volgend punt. Het doet me denken aan TV-programma’s van heel vroeger als Top of Flop of Rodeo, waarin een artiest kon worden weggedraaid. Als WordPress dezelfde mogelijkheden had, zou ik hebben kunnen zien dat ik allang had moeten stoppen met schrijven 😉