Charleston #11: Bijzondere Collecties zichtbaar maken

Twee plenaire lezingen op de openingsdag van de Charleston Conference gingen over bijzondere collecties. Eerst werd gesproken over het zichtbaar maken van onzichtbare bijzondere collecties. Daarna werd de stand van zaken rond de Digital Library of America geschetst.

Hidden Collections in Research Libraries

In 2001 is door de American Research Libraries een plan opgesteld voor het ontsluiten van collecties die niet beschreven waren. In de jaren daarna zijn fondsen geworden en verschillende collecties beschreven. Een recent rapport van OCLC  over bijzondere collecties laat echter zien dat er weinig vooruitgang is geboekt. Nog steeds is de helft van het bijzondere bezit van de bibliotheken niet beschreven en daarmee onvindbaar.

De spreker, Mark Dimunation, betoogt dat dit het gevolg is van een verkeerde aanpak. Er is gekozen voor een projectmatige aanpak van de ontsluiting van verborgen collecties, terwijl er juist sprake is van een structurele fout in de ontsluiting van collecties

Bibliotheken moeten ophouden met de speciale behandeling van speciale gevallen. Er moet gekozen worden voor ontsluiting op grote schaal, in plaats van “boutique style”. En er moet serieus gekeken worden naar de optie eerst te digitaliseren en dan (eventueel) pas te beschrijven. Nu is die volgorde andersom.

Mark Dimunation vervolgt zijn verhaal met een geschiedenis van een bibliografische beschrijving. Bij elke conversie van deze beschrijving naar een ander format is informatie verloren gegaan. Handgeschreven aantekeningen, koppelingen, specifieke velden. De beschrijvingen van objecten eroderen.
Hij wil naar een nieuwe, progressieve beschrijving van bijzondere objecten. Een basale bibliografische beschrijving functioneert als een “hub” waar op ieder moment nieuwe informatie kan worden gekoppeld: inhoudelijke informatie, scans, andere edities of exemplaren. Hier komen de Linked Data weer in zicht.

Ten slotte: de situatie voor bijzondere collecies is slecht. Die voor archieven is dramatisch. De situatie voor Digital Born Data is rampzalig.

(in een andere lezing tijdens de conferentie gingen verschillende sprekers in op nieuws, online en in kranten. Die lezing zal ik verder niet samenvatten. Maar in bovenstaand verhaal zou nieuws ook in de categorie rampzalig vallen)

Digital Public Library of America

Thomas Jefferson vergeleek ideeën met kaarsen. Het doorgeven van ideeën is als het aansteken van een kaars met een kaars. Het doorgeven van een idee kost niets. Het Internet past volgens Robert Darnton in dit plaatje, de distributie van informatie is bijna gratis. Maar dat wil niet zeggen dat het idee zelf gratis is!
(De vertaling van de uitspraak van Jefferson naar de digitale wereld is overigens niet nieuw.)

Google Books is “a good idea gone bad”. Google had toen ze werd aangeklaagd door de Authors Guild een leger advocaten kunnen inzetten om het copyright te bestrijden. In plaats daarvan hebben ze de Google Books Settlement afgesloten, een overeenkomst die door de rechter is afgewezen. Dit gaat nog heel lang duren, het vuur is gedoofd. De Digital Public Library of America biedt de gelegenheid om de kaars weer aan te steken.x

Afgelopen vrijdag (=28 oktober?) zijn de plannen voor de DPLA gepresenteerd. Robert Darnton schetst een beeld van deze bibliotheek in de nabije toekomst. Het wordt niet één grote database, maar een verzamelplaats waar al het materiaal aan elkaar wordt verbonden. In de eerste stap kan al het materiaal dat al gedigitaliseerd is opgenomen worden, van HaithiTrust tot het Internet Archive, de verschillende collecties van bibliotheken en krantenarchieven. Er is al gigantisch veel beschikbaar.

Linked Data zijn cruciaal voor de DPLA.

Door het copyright kan de Digital Public Library of America geen werken na 1923 aanbieden. Is daar een oplossing voor? Als die oplossing er al is, dan zou die een groot gevaar vormen voor de public libraries in de VS. De autoriteiten zouden een kans zien om de geldkraan voor deze bibliotheken dicht te draaien. Dat wil Robert Darnton niet. Een moving wall, waarbij boeken pas na 5 a 10 jaar in de DPLA beschikbaar komen zou dit volgens hem oplossen.

In april 2013 moet de Digital Public Library al open gaan. De bibliotheek zal zo snel groeien als de financiering toelaat.