Open Access
Open boek over Open Access
Onlangs publiceerde de KNAW het Open boek over open access, waarin 21 onderzoekers uit diverse disciplines en in diverse fasen van hun onderzoekscarriëre zijn geïnterviewd over Open Acces. Ik vat het niet samen omdat ik vind dat dit verplicht leesvoer is voor ieder van ons. En daarnaast, de epiloog van het boek biedt die samenvatting al.
Twee dingen vielen mij op bij het lezen van de interviews:
Een grote meerderheid van deze onderzoekers is voor Open Access, met alle kanttekeningen en zorgen die daarbij horen. De steun is eerlijk gezegd groter dan ik had verwacht. Dat stemt positief.
Verschillende keren komt het gebrek aan informatie als aandachtspunt naar voren. Onderzoekers hebben behoefte aan heldere informatie en ondersteuning. Geen enkele keer, echt geen enkele keer, komt hierbij de bibliotheek ter sprake. De bibliotheek wordt niet genoemd als partij die onderzoekers informeert en de bibliotheek wordt (zelfs?) niet genoemd als partij die dit zou moeten doen.
Dan staan wij als universiteitsbibliotheken toch wel een beetje in ons hemd.
dus….proactief de onderzoekers benaderen en de voorlichting goed gecoördineerd uitvoeren.Als de bibliotheek dit niet doet, wie doet het dan wel? Ik heb in elk geval een blije onderzoeker vandaag.
Voor alle duidelijkheid, er zijn inderdaad ook onderzoekers die we blij kunnen maken omdat zij ons hebben weten te vinden dan wel omdat wij hen hebben gevonden. Maar daar staat dus ook een veel grotere groep tegenover die wij tot nu toe niet hebben bereikt, terwijl de vraag er wel was.
Waar ik eigenlijk het meest van schrik, is het feit dat er wel uitgebreid over de groene route wordt gepraat, en dat het concept ” repository” wel wordt gedropt, maar dat er nergens iets over institutional repositories staat.
Dat viel mij niet direct op, waarschijnlijk omdat ik meer gefocust ben op Gold OA . Onderstaande reactie van Rens Vliegenthart bleef wel bij mij hangen. Hij kent de institutionele repository dankzij de proactieve houding van de beheerders, maar weet nog niet welke voordelen het archiveren van een artikel biedt.
“Binnen mijn universiteit hebben we UvA-DARE. De beheerders daarvan gaan steeds actiever op zoek naar UvA-publicaties en benaderen mij met regelmaat om nieuwe artikelen toe te kunnen voegen. Dat is voor mij als onderzoeker relatief laagdrempelig. Ik weet alleen niet goed hoeveel mensen daar daadwerkelijk artikelen uit opvragen. Misschien zouden we zoiets wel landelijk moeten organiseren, zoals je DANS (het KNAW-instituut voor Data Archiving and Networked Services, red.) hebt voor open data. De vraag is dan wel wie zo’n archief gaat betalen en beheren.” (p.50)
Los daarvan, wat is de waarde van een institutionele repository wanneer een discipline een eigen plek heeft, bijv. in Arxiv of SSRN. We moeten de positie (en meerwaarde) van ons archief ook afzetten tegen deze alternatieven vanuit het perspectief van de onderzoeker.
De reactie van Vliegenthart zegt ook wat over de (on)bekendheid van Narcis. Wat me overigens niet echt verbaasd. Maar toch jammer.
Laat het dan wel een tanktop zijn: krachtig ertegenaan!
Maar het is aan de ene kant natuurlijk jammer om te zien dat het zo lang een discussie is geweest die we (alle niet-onderzoekers) niet naar de werkvloer hebben kunnen krijgen. Maar daar lijkt nu toch echt wel verandering in te komen. Er is al veel bekendheid, maar toch nog meer onbekendheid, dus werk aan de winkel.