OAI 10

Van 21 t/m 23 juni was er het tweejaarlijkse Open Archives Initiative congres (voluit The CERN – UNIGE Workshop on Innovations in Scholarly Communication) in Geneve.  Hieronder een verslag van wat mij het meeste opviel.

DSUG

Voorafgaand aan het congres is er altijd een DSpace User Group. Omdat DSpace een van onze belangrijkste systemen is, ben ik daar heen geweest. De makers van DSpace deden een oproep om mee te denken over de requirements van DSpace 7, een geheel vernieuwde DSpace die volgend jaar uitkomt. Zie de pagina van de Outreach Group. Dit is een goede kans om nieuwe functionaliteit voor te stellen.

Zij presenteerden ook een lijst met nieuwe features die ze willen implementeren, al zeiden ze er bij dat niet alles al in DSpace 7 zal zitten. Zo komt ondersteuning voor het maken van relaties tussen objecten pas in DSpace 8. Er is nog geen definitieve lijst, maar de tot nu gedefinieerde use cases staan op de DSpace wiki

Interoperability workshop

Terwijl Bianca Kramer en Jeroen Bosman een workshop gaven over Open Science workflows, deed ik mee aan een workshop van Herbert Van de Sompel over SignPosting en ResourceSync. Dit was een technische workshop, maar kort samengevat is SignPosting bedoeld om robots te helpen bij hun navigatie door je site, bijvoorbeeld door aan te geven dat deze metadata een beschrijving geven van die pdf. ResourceSync is bedoeld voor harvesters en biedt meer mogelijkheden dan OAI-PMH (dat nu bijvoorbeeld wordt gebruikt om items in Narcis te krijgen).

Een mooi voorbeeld van het gebruik van ResourceSync is CORE. Zij halen zoveel mogelijk Open Access materiaal op van de sites van publishers. Omdat elke publisher dat materiaal op z’n eigen manier aanbiedt, met z’n eigen metadataformat, “vertaalt” CORE dat naar ResourceSync, zodat ook anderen (zoals de Open Access Button) er gebruik van kunnen maken.

Natuurlijk willen we allemaal gelijk aan de slag met deze technieken, maar voor repositories kunnen we daar beter mee wachten totdat de repositorysoftware (voor ons dus DSpace) dat ondersteunt, want zelf inbouwen is niet eenvoudig.

Technische sessies

De technische sessies gingen ook over vormen van interoperabiliteit. Twee ervan (van Mark Wilkinson en Phil Archer) gingen in op manieren om je data zodanig te beschrijven dat anderen er iets mee kunnen. Zo kan een onderzoeker een systeem vragen “bevatten deze datasets deze identifier voor een gen?”, om er achter te komen welke van die datasets voor haar interessant zijn zonder ze eerst allemaal te downloaden.

Daarnaast was er een presentatie van Sarven Capadisli over Linked Research, waar hij later in de week, voor een klein groepje geïnteresseerden ook een uitgebreidere uitleg over gaf. Ook hier gaat het erom je onderzoek, publicaties en data zo goed mogelijk te beschrijven, met gebruik van standaarden. Maar het is ook belangrijk om goede tools te hebben die overweg kunnen met die standaarden. Dan ben je niet afhankelijk van wat een leverancier mogelijk maakt, maar kun je desnoods een eigen applicatie maken die kan communiceren met al die andere tools.

Open Access outside academia

Er wordt vaak gezegd dat Open Access ook, of juist, van belang is voor mensen die niet aan een universiteit verbonden zijn. Maar is dat ook zo?

ElHassan El Sabry heeft hier onderzoek naar gedaan. Helaas heeft hij nog geen bewijs gevonden dat Open Access belangrijk wordt gevonden buiten de academische wereld. Alleen belangengroepen voor patienten maken er echt gebruik van.

Nilam Ashra-McGrath keek er juist naar vanuit het oogpunt van de niet-academische burger. NGOs en journalisten, zeker in de niet-Westerse wereld, zijn wel degelijk geïnteresseerd in Open Access, omdat ze geen geld hebben om artikelen te kopen (laat staan licenties).

Tenslotte had Alasdair Rae een mooi voorbeeld van wat er kan gebeuren als iemand zijn onderzoeksdata open beschikbaar stelt. Diverse mensen, tot in de mainstream media toe, gebruikten zijn data voor analyses en visualisaties. Zo had zijn onderzoek een veel groter bereik dan hij ooit had verwacht.

Social Media Research

Peter Bath en Wasim Ahmed gebruiken sociale media als bron voor onderzoek, maar houden zich daarbij ook bezig met de ethische kwesties die daarbij een rol spelen. Per slot van rekening zijn tweets en posts te herleiden tot individuen. En meestal is het niet mogelijk om iedereen om expliciete toestemming te vragen voor het gebruik van wat ze geschreven hebben.

Rodrigo Costas constateerde dat er op Twitter relatief vaak wordt getweet over reviews en discussies over onderzoek, of over details uit een artikel, maar niet over het onderzoek of het artikel zelf. Dat betekent dat altmetrics een vertekend beeld kunnen geven van hoe belangrijk een publicatie is. Er kan heel veel getweet worden over een grappig detail, zonder dat iemand ingaat op de inhoud van het artikel.

Future of Repositories

Ook bij de presentaties over de toekomst van repositories kwamen de problemen met interoperabiliteit weer ter sprake.

Petr Knoth noemde het feit dat het ophalen van een full-text meestal nog ingewikkelder is dan het ophalen van metadata, want het is voor een robot vaak niet te zien welke link hij daarvoor moet volgen. Hij merkte overigens op dat het frustrerend is dat altmetrics niet om kunnen gaan met meerdere locaties voor een artikel, waardoor bijvoorbeeld de preprint versie in een repository en de publisher versie apart geteld worden.

Leslie Chan vestigde de aandacht op wat hij “the missing glue” noemde. Interoperabiliteit technisch mogelijk maken is niet genoeg: hoe zorg je dat er daarna ook iets mee gedaan wordt? Welke instituten, repositories, publishers doen mee? Hoe regel je een duurzame samenwerking? En ook: hoe overtuig je management dat het de moeite loont om er resources beschikbaar voor te stellen?

Tijdens dit alles zuchtte Geneve onder een hittegolf, dus we waren heel blij dat het conferentiediner werd gehouden op een boot die een rondje voer over het meer.